Odwołanie testamentu

Spadkodawca może w każdej chwili zarządzić odwołanie testamentu bez podania przyczyny. Prawo do odwołania testamentu jest prawem, którego nie można się zrzec, jak również nie można się zobowiązać, że nie będzie się z tego prawa korzystać. Takie czynności są nieważne.

Jak można odwołać testament?

Odwołać można każdy testament niezależnie do formy jego sporządzenia.

Nie ma dlatego przeszkód, by testament notarialny lub allograficzny został odwołany testamentem holograficznym ( własnoręcznym). W takim przypadku odwołanie pierwszego testamentu będzie skuteczne, gdy ten nowy testament będzie ważny.

W przypadku testamentów szczególnych należy pamiętać, że jeżeli utracił on swoją moc, to nie wywołuje on żadnych skutków prawnych, a więc nie spowoduje on odwołania wcześniejszego testamentu.

Testament może również zostać odwołany poprzez określone zachowanie się w stosunku do dokumentu testamentu poprzez jego zniszczenie (np. spalenie, podarcie), pozbawienia go cech, które wpływają na jego ważność (np. zamazanie podpisu), albo dokonanie w nim zmian, z których wynika, że istnieje wola odwołania niektórych postanowień.

W takim przypadku istotna jest wola spadkodawcy do odwołania testamentu. W sytuacji zniszczenia lub podarcia dokumentu, wskutek przypadku czy innych zdarzeń losowych np. pożaru, nie będzie oznaczała odwołania testamentu.

Zniszczenie dokumentu testamentu odnosi się również do testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 sierpnia 2015 r. sygn. akt V CSK 635/14 uznał, że odwołanie testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego może nastąpić przez świadome zniszczenie przez spadkodawcę wypisu tego aktu (art. 946 k.c.). Przy odwołaniu testamentu istotna jest więc wola spadkodawcy.

Należy pamiętać, że testament musi zostać odwołany osobiście, nie jest możliwe odwołanie testamentu przez przedstawiciela.

Co może obejmować odwołanie testamentu?

Odwołanie testamentu może obejmować cały testament, ale również jego poszczególne postanowienia.

Przykład:

„ Odwołuję swój testament sporządzony w dniu 2 września 2019 r. ( własnoręcznie lub przez notariuszem…) w całości albo w zakresie ………………”

W przypadku odwołania testamentu tylko w zakresie określonych postanowień, pozostałe postanowienia zachowują swoją ważność. Jeśli spadkodawca sporządził kilka testamentów, to odwołanie jednego z nich nie wpływa na odwołanie innych.

Sporządzenie kilku testamentów

Co do zasady, jeżeli spadkodawca sporządził kilka testamentów i nie zaznaczył w późniejszym, że odwołuje wcześniejsze, to należy przyjąć, że wszystkie obowiązują i określają losy spadku po śmierci spadkodawcy. Stanowią one więc łączną „ ostatnią wolę” spadkodawcy.

Jeżeli jednak nie da się pogodzić postanowień spadkowych zawartych w testamencie późniejszym z postanowieniami w testamencie wcześniejszym, to należałoby zastosować taką interpretację, że w tym zakresie nastąpiło odwołanie postanowień wcześniejszych.

Przykład:

Spadkodawca sporządził dwa testamenty. W pierwszym wcześniejszym do całości spadku powołał swoje dzieci A i B. Natomiast później sporządził testament, w którym do całości spadku powołał swojego brata C. W związku z tym, że nie da się w żaden sposób pogodzić tych zapisów, należy przyjąć, że spadkodawca odwołał testament wcześniejszy, a więc powołanie swoich dzieci A i B. Do całości spadku powołał więc swojego brata.

Skutki odwołanego testamentu

Odwołany testament nie wywołuje skutków prawnych. Jednak odwołanie testamentu wywołuje swoje skutki dopiero z chwilą spadkodawcy. Należy pamiętać, że spadkodawca może jeszcze za życia odwołać swoje odwołanie testamentu.

Podstawa prawna:

– art. 946 i dalsze ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny