Kto ma uprawnienia do mieszkania spadkodawcy?
Z chwilą otwarcia spadku, a więc z chwilą śmierci spadkodawcy, spadkobiercy ustawowi albo testamentowi nabywają spadek. Jednak zanim dojdzie do sądowego czy też notarialnego poświadczenia, kto jest spadkobiercą, sytuacja bliskich osób mieszkających ze spadkodawcą, może być niepewna. Szczególnie wtedy, gdy mają wiedzę, że spadkodawca pozostawił testament i nie wskazał ich jako spadkobierców. Czy mają jakieś uprawnienia do mieszkania, w którym mieszkali razem ze spadkodawcą, czy mają prawo korzystać z urządzeń domowych spadkodawcy?
Ustawodawca przewidział dla osób bliskich spadkodawcy tj. dla jego małżonka i innych mu bliskich, którzy stale z nimi mieszkali, określone uprawnienia.
Uprawnienia do mieszkania osób bliskich spadkodawcy
Małżonek oraz osoby bliskie spadkodawcy mają prawo do korzystania z mieszkania oraz urządzeń domowych spadkodawcy. Prawo to jednak trwa określony czas, a mianowicie tylko przez trzy miesiące od dnia jego śmierci. Uprawnienie dotyczy korzystania z mieszkania oraz urządzeń domowych, z których osoby uprawnione wcześniej korzystały.
Pod pojęciem mieszkania rozumienie się zarówno mieszkanie, jak i dom, chodzi bowiem o miejsce, które stanowiło centrum życiowe osób uprawnionych.
Jeśli natomiast chodzi o urządzenia domowe, to pod tym pojęciem należy rozumieć całe wyposażenie mieszkania, które służyło do normalnego, codziennego użytku, a więc przedmioty, z których korzystały osoby uprawnione wraz ze spadkodawcą.
Nie dotyczy to jednak rzeczy, z których korzystał tylko spadkodawca albo osoba trzecia, jak również nie dotyczy to pieniędzy.
Uprawnienia te są nadane ustawą i spadkodawca nie może ich ani ograniczyć, ani pozbawić. Wszelkie zapisy spadkodawcy w tym zakresie np. w testamencie są nieważne.
Uprawnienia te nabywają się niezależnie od tego czy są spadkobiercami, czy też nie.
Osoby uprawnione
Osobami uprawnionymi do korzystania z mieszkania i urządzeń domowych są małżonek oraz osoby bliskie spadkodawcy.
Warunkiem jednak jest to, aby te osoby stale zamieszkiwały ze spadkodawcą do dnia jego śmierci.
Małżonkiem jest osoba pozostająca ze spadkodawcą w związku małżeńskim. Nie ma tu znaczenia czy pozostawała z nim we wspólnym pożyciu. Bez znaczenia jest również ewentualna rozdzielność majątkowa małżonków.
Uprawnienie to zachowuje również małżonek, mimo toczącej się sprawy sądowej o rozwód, ponieważ związek małżeński nadal trwa. Dopiero prawomocne orzeczenie o rozwodzie powoduje rozwiązanie małżeństwa, a tym samym utratę tego uprawnienia. Podobnie powyższe uprawnienia nie przysługują jednak w przypadku orzeczenia separacji.
Osoba bliska dla spadkodawcy to osoba, z którą łączyła ze spadkodawcą rzeczywista więź emocjonalna i uczuciowa. Ustalenia, czy dana osoba była bliska spadkodawcy, należy dokonywać w oparciu o konkretne okoliczności faktyczne. Nie jest jednak wymagane prowadzenie przez osoby bliskie wspólnego gospodarstwa ze spadkodawcą, wymagane jest jedynie zamieszkiwanie. Najczęściej osobami bliskimi spadkodawcy będzie jego konkubent albo osoby przysposobione.
Mając na uwadze powyższe, uprawnienia do korzystania z mieszkania i urządzeń domowych spadkodawcy ma jego małżonek oraz inne osoby mu bliskie przez okres trzech miesięcy od dnia śmierci, pod warunkiem, że z nim zamieszkiwali.
Podstawa prawna:
art. 923 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny
