Niegodność dziedziczenia
Osoba uprawniona do spadku, a więc spadkobierca, zapisobierca czy tez uprawniony do zachowku, mogą w szczególnych okolicznościach nie zasługiwać na to by otrzymać jakąkolwiek korzyść z majątku spadkodawcy. Wtedy mamy do czynienia z instytucją o nazwie niegodność dziedziczenia, która nie jest tym samym co wydziedziczenie.
Osoba, która jest niegodna dziedziczenia jest wyłączona od dziedziczenia (w tym zapisów i zachowku) i traktowany jest jakby nie dożył otwarcia spadku.
Kogo można uznać za niegodnego dziedziczenia
Uznanym za niegodnego dziedziczenia może być:
- spadkobierca ustawowy,
- spadkobierca testamentowy,
- zapisobierca zwykły
- zapisobierca windykacyjny
- uprawniony do zachowku
Podstawy niegodności dziedziczenia
Podstawą niegodności dziedziczenia może być:
- dopuszczenie się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
- nakłonienie spadkodawcę podstępem lub groźbą do sporządzenia lub odwołania testamentu
- przeszkodzenie spadkodawcy podstępem lub groźbą w sporządzeniu lub odwołaniu testamentu;
- umyślnie ukrycie testamentu spadkodawcy,
- zniszczenie testamentu spadkodawcy,
- podrobienie testamentu,
- przerobienie testamentu,
- świadomie skorzystanie z testamentu z podrobionego lub przerobionego testamentu.
Tryb stwierdzenia niegodności dziedziczenia
Niegodność dziedziczenia stwierdza sąd i wydaje w tym zakresie orzeczenie sądowe (wyrok). Ustalenie niegodności dziedziczenia następuje więc w postępowaniu sądowym ( tzw. procesie) i jest zupełnie odrębnym postępowaniem od postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.
Z żądaniem stwierdzenia niegodności dziedziczenia może wystąpić każdy, kto ma tym interes zarówno prawny jak i faktyczny, majątkowy czy też niemajątkowy.
Z takim żądaniem można wystąpić w ciągu roku od dni w którym żądający dowiedział się o przyczynie niegodności, nie później jednak niż przed upływem trzech lat od otwarcia spadku.
Przebaczenie
Spadkobiercy nie może jednak uznać za niegodnego dziedziczenia, gdy spadkodawca mu przebaczył. Przebaczenie ma charakter osobisty, a więc musi go dokonać spadkodawca, a nie jego przedstawiciel. Przebaczenie musi być uzewnętrznione wobec innych, ale niekoniecznie wobec osoby, której ono dotyczy. Można przebaczyć np. w testamencie, w liście czy też w innym dokumencie. Forma przebaczenia jest dowolna.
Przebaczenie jeżeli zostało dokonane z dostatecznym rozeznaniem, nie może już być odwołane ani cofnięte. Spadkobierca nie może być z przyczyny, która została mu przebaczona, uznany za niegodnego dziedziczenia ani wydziedziczony.
Podstawa prawna:
– art. 928 – 930 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny
