Artykuły, Forma nabycia własności

Zabezpieczenie wierzytelności

Może się zdarzyć taka sytuacja, że mimo wyroku, wierzyciel nie uzyska swojej należności z powodu niewypłacalności dłużnika. Wtedy wierzyciele wykorzystują tzw. zabezpieczenie wierzytelności.

Istotą każdego stosunku zobowiązaniowego (zobowiązania) jest to, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien to świadczenie spełnić. Dłużnik ponosi więc osobistą odpowiedzialność za wykonanie zobowiązania. Oznacza to, że wierzyciel może egzekwować swoją należność z całego majątku dłużnika aż do całkowitej spłaty zobowiązania.

Dłużnik pożycza od wierzyciela kwotę 100.000 zł i zobowiązuje się do zwrotu tej kwoty wraz z odsetkami w terminie dwóch miesięcy, jednak tego nie robi. Gdy wierzyciel uzyska wyrok sądowy, z którego będzie wynikać, że dłużnik ma oddać pożyczoną kwotę wraz z odsetkami, to może egzekwować swoją należność na przykład z samochodu należącego do dłużnika lub z innego jego majątku. Jest to tzw. osobista odpowiedzialność dłużnika.
Przykład

Wyróżniamy dwa rodzaje zabezpieczeń wierzytelności:  

Zabezpieczenia osobiste

charakteryzują się tym, że obok dłużnika „głównego” występuje dłużnik dodatkowy, czyli osoba trzecia względem wierzyciela, która będzie ponosiła odpowiedzialność całym swoim majątkiem za dług dłużnika głównego. Osoba trzecia będzie miała obowiązek wykonania zobowiązania zamiast dłużnika, jeśli ten go nie wykona. Takimi zabezpieczeniami osobistymi są:

  • poręczenie,
  • gwarancja bankowa,
  • weksel własny in blanco,
  • poręczenie wekslowe,
  • przelew wierzytelności na zabezpieczenie,
  • przystąpienie do długu.

Zabezpieczenia rzeczowe

charakteryzują się tym, że zaspokojenie wierzytelności następuje określoną rzeczą właściciela niezależnie od tego, czy jest on dłużnikiem głównym, czy osobą trzecią. Takimi zabezpieczeniami rzeczowymi są:

  • zastaw,
  • hipoteka,
  • prawo zatrzymania,
  • przewłaszczenie na zabezpieczenie,
  • blokada środków pieniężnych,
  • zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej.

Najczęściej spotykanymi zabezpieczeniami wierzytelności w formie rzeczowej są zastaw i hipoteka. Są one również ograniczonymi prawami rzeczowymi, co oznacza, że są one prawami na rzeczy cudzej i z reguły ograniczają one prawo własności.

Cechą charakterystyczną tych praw jest to, że wierzyciel może zaspokoić się z oznaczonej (obciążonej) rzeczy bez względu na to, czyją jest własnością i to z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy.

Zastaw i hipoteka są co prawda ograniczonymi prawami rzeczowymi, które jednocześnie stanowią zabezpieczenie rzeczowe, jednak istnieje między nimi istotna różnica. Przedmiotem zastawu są wyłącznie rzeczy ruchome oraz prawa. Przedmiotem hipoteki natomiast są nieruchomości oraz niektóre prawa na nieruchomościach.   

Chcesz dowiedzieć się więcej o zastawie lub hipotece?

Zapraszam do przeczytania moich artykułów na ten temat.

HipotekaZastaw

Kamila Rutkowska-Krehut

Radca Prawny